Δαμασκηνός: Ας γίνει η μετάνοιά μας η απόδειξη της δικής μας αγάπης προς Εκείνον

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

 

Χαρά και ανυπομονησία αισθάνονται οι ταξιδιώτες όταν, μετά από ένα πολυήμερο ταξίδι, αντικρίζουν από μακριά τον τόπο του προορισμού τους. Έτσι κι εμείς, αυτή την τελευταία Κυριακή των Νηστειών πριν την

Μεγάλη Εβδομάδα, προετοιμαζόμαστε με τα ίδια συναισθήματα, προκειμένου να βιώσουμε προσωπικά το Θείο Δράμα και να γίνουμε συμμέτοχοι της θριαμβευτικής Αναστάσεως του Σωτήρα και Λυτρωτή μας.

Σε αυτό το τελευταίο στάδιο της πνευματικής μας διαδρομής  καιροφυλακτεί όμως και ένας κίνδυνος: Να επαναπαυτούμε στους καρπούς των προηγούμενων κόπων μας και να επιτρέψουμε στον πνευματικό μας ζήλο να ατονήσει. Για τον λόγο αυτό, είναι απόλυτη ανάγκη να ολοκληρώσουμε την περίοδο  της ασκήσεως με έντονο και σταθερό ζήλο μετανοίας.

Η Εκκλησία μας, γνωρίζοντας τον κίνδυνο της ψυχικής κόπωσης που χαρακτηρίζει όλους μας, προβάλλει σήμερα ένα από τα συγκλονιστικότερα πρόσωπα της χορείας των αγίων, το οποίο, με θαυμαστή υπομονή, υπεβλήθη σε έναν τιτάνιο αγώνα μετανοίας και καθάρσεως. Πρόκειται για την οσία Μαρία την Αιγυπτία, η οποία, με τον αγώνα της αλλά και με τη χάρη του Θεού, διήνυσε μία κολοσσιαία απόσταση από το έσχατο βάθος της ακόλαστης ζωής έως το ανώτατο ύψος της αγιότητας.

Η προσωπικότητα της μεγίστης αυτής ασκήτριας της ερήμου μας παραδίδει ένα μεγαλειώδες διπλό πνευματικό δίδαγμα. Καταρχάς, μας προειδοποιεί για τον μεγάλο κίνδυνο που διατρέχει ο άνθρωπος να χάσει εντελώς τον εαυτό του και να οδηγηθεί σε απόλυτη νέκρωση της ψυχής του εξαιτίας της αμαρτίας. Αυτό συνέβη με την οσία Μαρία. Γεννημένη στην Αίγυπτο τον έκτο αιώνα, εγκατέλειψε, μικρό κορίτσι, τους γονείς της και βρέθηκε στην Αλεξάνδρεια, όπου, για 17 ολόκληρα χρόνια, έζησε στον βούρκο της σαρκικής αμαρτίας. Θέλησε μάλιστα να μεταφέρει την ακόλαστη ζωή της και στην Ιερά Γη, όπου έζησε ο Κύριος, μπαίνοντας μία μέρα σε ένα πλοίο που μετέφερε προσκυνητές για προσκύνημα στα Ιεροσόλυμα, με την ευκαιρία της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Σε αυτό όμως τον ιερό τόπο, στον οποίον βρέθηκε χωρίς καμία πνευματική συναίσθηση και ευαισθησία, ήταν θέλημα Θεού να νιώσει το πρώτο σκίρτημα μιας άλλης, νέας ζωής. Ακριβώς την ημέρα της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, ενώθηκε και αυτή με το πλήθος των προσκυνητών που έμπαιναν στον μεγάλο ναό για να παρακολουθήσουν την ακολουθία της υψώσεως, περισσότερο από περιέργεια παρά από πίστη. Γεγονός όμως μυστήριο και ανεξήγητο: Προσπαθώντας να περάσει την είσοδο του ναού, μία αόρατη δύναμη την έσπρωχνε προς τα έξω. Αυτή ήταν και η κρίσιμη στιγμή στη ζωή της Οσίας Μαρίας. Ή θα απομακρυνόταν, αδιαφορώντας για το θείο αυτό σημείο ή θα παρέδιδε ολοκληρωτικά τον εαυτό της σε ένα επουράνιο κάλεσμα. 

Και τότε, το θαύμα της μεταστροφής, ανάλογο με εκείνο που βίωσε ο απόστολος Παύλος στην πορεία προς την Δαμασκό, συντελέστηκε. Με δάκρυα, επικαλέστηκε την Παναγία, το άνθος της αγιότητος και της αγνότητος, και την εκάλεσε ως μεσίτρια ενώπιον του Υιού της, με την θερμή παράκληση να αξιωθεί να προσκυνήσει το Τίμιο Ξύλο. Συγχρόνως, ενώπιον του θρόνου της Θεοτόκου, κατέθεσε την απόφασή της να εξαγνίσει το σώμα της και να το επιστρέψει στον Δημιουργό της κεκαθαρμένο. 

Η εξιστόρηση αυτή, αδελφοί μου, πρέπει να αποτελέσει για μας πηγή μεγάλης παρηγοριάς και ελπίδας. Δεν είναι λίγες οι φορές που η επίγνωση της αμαρτίας μας συνοδεύεται από την απελπισία. Δεν είναι λίγες οι φορές που αισθανόμαστε δίκαιο και αναπόφευκτο να κλείσουν οι ουρανοί μπροστά στην πνευματική και ηθική μας εξαθλίωση. Σήμερα όμως διδασκόμαστε πως δεν υπάρχει βάθος και γωνιά της ανθρώπινης κατάπτωσης που να μην επιτρέπει στο θείο έλεος να προσεγγίσει και να φωτίσει το βαθύ σκότος της αμαρτίας μας. 

Στον βίο της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας, η θεία πρόσκληση διήρκεσε λίγες στιγμές, η επιστροφή της όμως υπήρξε μακροχρόνια και επίπονη. Και αυτή ακριβώς η πορεία της επιστροφής της αποτελεί για μας την πηγή ενός δεύτερου πνευματικού διδάγματος.

Σαράντα ολόκληρα χρόνια, η Οσία Μαρία η Αιγυπτία επιλέγοντας ως πατρίδα της την σκληρή και αβίωτη έρημο του Ιορδάνη ποταμού, ασκήτεψε μόνη και αβοήθητη μέσα στον καύσωνα και το ψύχος, τρώγοντας μόνον λίγα χόρτα που φύτρωναν στην καυτή άμμο. Έζησε, χωρίς να αντικρίσει πρόσωπο ανθρώπου, χωρίς καν την παρουσία έστω και ενός θηρίου που θα της γλύκαινε την αφόρητη μοναξιά της. Δεν ήταν όμως η επιβίωση ο μεγάλος της αγώνας. Όπως λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, ο μεγάλος σταυρός της Οσίας Μαρίας δεν ήταν πλέον οι αμαρτωλές πράξεις από τις οποίες είχε αποξενωθεί εντελώς. Η μεγαλύτερη οδύνη προερχόταν από την ενθύμηση της αμαρτωλής της ζωής κατά το παρελθόν. Οι πειρασμοί της απελπισίας και της αβάστακτης ενοχής την πίεζαν διαρκώς να εγκαταλείψει την ελπίδα της συγχώρησης εκ μέρους του Θεού, να απαρνηθεί τον δήθεν μάταιο αγώνα της μετανοίας και να επιστρέψει στην παλιά της ζωή. Εκείνη όμως επέμεινε και είδε τον εαυτό της να μεταβάλλεται σταδιακά από άνθρωπο σε άγγελο. Μόνον τότε θέλησε να συναντήσει τον γέροντα Ζωσιμά και να δεχτεί από εκείνον τα άχραντα μυστήρια. Αυτός ήταν  που την ενταφίασε τον επόμενο χρόνο και σε αυτόν οφείλουμε όλες εκείνες τις πληροφορίες για το πρόσωπό της.

Ο βίος της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας μας διδάσκει πως η μετάνοια δεν πρέπει να αποτελεί σκοπό μίας μόνον συγκεκριμένης περιόδου, αλλά ολόκληρης της ζωής μας. Η φύση μας είναι ασθενής και, πολλές φορές, οι πειρασμοί την νικούν. Η Εκκλησία όμως δεν είναι ένας σύλλογος αναμάρτητων αγίων, αλλά, όπως λέει και ο Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ, ένα καράβι τραυματισμένων ψυχών, που διαρκώς μετανοούν και δεν το εγκαταλείπουν. Ας μην μειωθεί λοιπόν ο ζήλος μας. Σε λίγες μέρες, ο Νυμφίος της Εκκλησίας θα σταθεί ενώπιόν μας, με τα στίγματα των δικών μας αμαρτιών πάνω στο άχραντο σώμα Του. Η θυσία Του αποτελεί για μας τον δρόμο της αναγέννησης και της αθανασίας. Αρκεί μόνον να αποδεχτούμε την αποτυχία μας και να επιτρέψουμε σε Εκείνον να αποτελέσει, όπως συνέβη και με την οσία Μαρία, τον μεγάλο σκοπό και το νόημα της ζωής μας. Είναι βέβαιον πως η δύναμη και το έλεός Του είναι σε θέση να επουλώσουν ακόμη και τις πιο βαθιές και επώδυνες πληγές μας.

Σε λίγο, ο Σταυρός θα αποκαλύψει την αγάπη Του για μας. Ας γίνει η μετάνοιά μας η απόδειξη της δικής μας αγάπης προς Εκείνον.